ACCORD DES VERBES     

Il existe trois groupes de verbes :

-         Les verbes dont l'infinitif se termine par a : Canta, ama.

-         Les verbes dont l'infinitif se termine par i et qui intercalent parfois le groupe "ss" entre radical et désinence, à l'imparfait de l'indicatif notamment (cf tableau ci-dessous). Ex. : fini, pati, chabi, decidi etc.

-         Les autres verbes : infinitifs en -é (ex. : sabé), en -re (ex. : prendre) et en -i mais conjugués sans le groupe "ss" (ex. : dourmi, mouri).

Les 2 premiers groupes sont réguliers, c'est à dire que tous les verbes s'y conjuguent conformément à des modèles types détaillés ci-après. Le troisième groupe, irrégulier, demandera toute votre attention... 

Présent
Imparfait
Passé simple
Futur
Impératif
-
-

cantes

finisses
cantaves
finissiés
cantères
finiguères
cantaras
finiras

canto

finis
cantavo
finissié
cantè
finiguè
cantara
finira
cante
finigue

cantan

finissèn
cantavian
finissian
canterian
finiguerian
cantaren
finiren
canten
finissen

cantas

finissès
cantavias
finissias
canterias
finiguerias
cantarés
finirés
cantas
finissès

canton

finisson
cantavon
finissien
cantèron
finiguèron
cantaran
finiran
canton
finigon
         
Conditionnel
Subjonctif présent
Subjonctif imparfait
Participe passé
Participe présent
canta(do)
fini(do)
cantant
finissènt
cantariés
finiriés
cantes
finigues
cantèsses
finiguèsses
cantarié
finirié
cante
finigue
cantèsse
finiguèsse
Infinitif
cantarian
finirian
canten
finiguen
cantessian
finiguessian
canta
fini
cantarias
finirias
cantés
finigués
cantessias
finiguessias
cantarien
finirien
canton
finigon
cantèsson
finiguèsson

NOTA :
l'impératif négatif est semblable au subjonctif. ex : cantes pas, canten pas, cantés pas, finigues pas, finiguen pas, finigués pas. Il peut aussi utiliser les formes du subjonctif imparfait, pour insister. ex : cantèsses pas, finiguèsses pas eca.

Voyons maintenant la conjugaison des auxiliaires èstre (ou èsse) et avé (ou agué)

       Présent

    Imparfait

        Passé simple

       Futur

   Impératif

siéu

ai

ère

aviéu

Fuguère *

aguère

sarai

aurai

     -

   -

siés

as

ères

aviés

fuguères

aguères

saras

auras

fugues **

agues

es

a

èro

avié

fuguè

aguè

sara

aura

fugue

ague

sian

avèn

erian

avian

fuguerian

aguerian

saren

auren

fuguen

aguen

sias

avès

erias

avias

fuguerias

aguerias

sarés

aurés

fugués

agués

soun

an

èron

avien

fuguèron

aguèron

saran

auran

fugon

agon

Conditionnel

Subjonctif présent

     Subjonctif imparfait

 

sariéu

auriéu

fugue §

ague

fuguèsse  §§

aguèsse

           Participe passé

sariés

auriés

fugues

agues

fuguèsses

aguèsses

     esta(do)

     agu(do)

sarié

aurié

fugue

ague

fuguèsse

aguèsse

Participe présent

sarian

aurian

fuguen

aguen

fuguessian

aguessian

estènt ou siguènt

aguènt ou avènt

sarias

aurias

fugués

agués

fuguessias

aguessias

Infinitif

sarien

aurien

fugon

agon

fuguèsson

aguèsson

èstre, èsse

avé, agué

* ou siguère, siguères etc. ** ou siegues, siegue etc. § ou siegue, siegues etc §§ ou siguèsse, siguèsses etc.

Bien entendu, les temps composés se déduisent aisément de ce qui précède, en utilisant auxiliaires et participes passés.
ex : nous avons chanté = avèn canta, nous aurons fini = auren fini, elles avaient eu = avien agu,
avant qu'elles eussent(aient) chanté, je les avais encouragées = avant qu'aguèsson canta, lis aviéu encourajado.
mais attention, le verbe être se conjugue avec lui même !
ex : j’ai été = siéu esta,  vous aurez été = sarés esta, elles avaient été = èron estado

  Retour à l'ensignadou dóu cous de prouvençau n°4